Jaarverslag 2024
Sinds augustus 2024 ben ik met veel plezier onderdeel van het Expertiseteam Complexe Zorg. Oftewel ECZ, voor liefhebbers van afkortingen.
Toen ik aan deze opdracht begon, dacht ik dat ik best wel over kennis van de werkzaamheden van het ECZ beschik. Immers eerder was ik betrokken bij de doorontwikkeling van de JeugdzorgPlus. En nog steeds ben ik betrokken bij het Bovenregionaal Expertise Netwerk Jeugd Zuid-Holland (BREN), waar de regionale experttafels een belangrijke rol vervullen. Verder ken ik ook de jeugdhulpregio’s Haaglanden en Holland Rijnland goed.
Echter… Als het perspectief verschuift van waaruit je kijkt, zie je hele andere dingen. Beleid of werkwijzen die eerder logisch leken, zou ik met het nieuwe perspectief misschien wel anders hebben aangepakt of voorgesteld. Het is voor mij niet per definitie makkelijker geworden, maar wel rijker. Mijn brein is behoorlijk opgerekt.
Als we het met zijn allen beter willen maken voor de jeugdigen en hun gezinnen dan loont het om eens vanuit een ander perspectief te kijken. Om de vraag te stellen: hoe is het om jou te zijn?* Dat levert niet alleen nieuwe inzichten op, maar is tegelijkertijd verbindend. Zou daar niet de sleutel tot betere zorg liggen? Het werkelijk begrijpen hoe het voor de ander is en van daaruit handelen?
Ik wil jullie uitnodigen om het experiment “Hoe is het om jou te zijn?” aan te gaan bij het lezen van de casuïstiek in dit verslag. Of verplaats je in één van de betrokken professionals. Kom je dan tot andere inzichten, wat doet het met je?
*de vraag “hoe is het om jou te zijn?” is één van de vragen uit boek “Da’s Gek” van Danielle Braun (ook de moeite waard om te lezen)
Ingrid Vriezen
Manager a.i. Expertiseteam Complexe Zorg
@expertiseteamcomplexezorg.nl
Een onafhankelijke positie en een onafhankelijk advies.
Als Expertiseteam zijn we onafhankelijk in ons handelen en in ons advies. Dat willen we benadrukken door onze nieuwe mailadressen. Met onze website zijn we goed bereikbaar, is er snel aan te melden en heeft u makkelijk toegang tot onze telefoonnummers en mailadressen.
De weerbarstige praktijk
Wanneer u een zoekmachine zoals Google gebruikt in een “radeloze” zoektocht naar jeugdhulp, kan het gebeuren dat u deze tekst tegenkomt:
“Passende hulp bieden aan kinderen en jongeren, ook bij complexe zorgvragen. Daarvoor staan jeugdhulpaanbieders en gemeenten samen aan de lat. Aan jeugdregio’s wordt gevraagd om, voor zover dat nog niet is gebeurd, een (boven)regionale experttafel in te richten. Zo wordt gegarandeerd dat voor elk kind, ongeacht de complexiteit van de zorgvraag en wachtlijsten bij aanbieders, op korte termijn passende hulp wordt georganiseerd.”
Bron: de website van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
Voor zover bekend, is er inmiddels in iedere jeugdhulpregio zo’n tafel beschikbaar. Ook wel “expert-team”, “expertisetafel”, “meedenkteam”, “doorbraakteam”, “maatwerkfunctionarissen” of “zorgmakelaars” genoemd. Niet bij uitzondering gebruiken zij leuzen als “geen kind buiten de boot”, “voor ieder kind passende zorg” en “om het kind heen bouwen”. Je zou bijna denken dat de jeugdzorg maakbaar is geworden. Dat de werkelijkheid van alledag anders kan uitpakken en tot ingewikkelde dilemma’s kan leiden, wordt ook steeds meer zichtbaar. En dan kunnen juist deze experttafels in een ingewikkelde positie raken.
Wederom ISO gecertificeerd
Sinds december 2022 is het kwaliteitsmanagementsysteem van het Expertiseteam Complexe Zorg gecertificeerd volgens de ISO-9001-norm. Dit is een kwalificatie die bestaat naast de diverse certificeringen van Jeugdbescherming west. Hiermee wil het team uitdragen dat de diensten ook voor anderen dan gezinnen en medewerkers van Jeugdbescherming west beschikbaar en kwalitatief op orde zijn. Het gevolg van deze certificering is dat er jaarlijks een audit plaatsvindt waarin opnieuw getoetst wordt of voldaan wordt aan de normen voor het ISO-9001-certificaat. Ook aan het eind van het jaar 2024 is vastgesteld dat hiervan sprake is. Het certificaat is dus weer voor een jaar verlengd.
In de tweede helft van 2024 zijn negen aanmeldingen gedaan bij de regionale experttafel van Holland Rijnland (RET HR). Hiervan zijn er vier besproken bij deze tafel. De andere aanmeldingen zijn via een groot overleg, zorgbemiddeling of telefonisch consult behandeld. Ondanks het beperkte aantal aanmeldingen, zijn het roerige tijden geweest. De twee processen van opschaling zoals genoemd in het vorige halfjaarrapport, zijn vervolgd. Een terugblik op het afgelopen half jaar, een analyse van knelpunten en kansen en een vooruitblik naar 2025 volgen hierna.
Lees verderCasus Holland Rijnland
Het lijkt allemaal dik voor elkaar. Fysiek gezonde, intelligente ouders en kinderen. Een mooi huis. Goede banen en schoolcarrières. En ja, Bart-Jan heeft autisme. Net zoals best veel andere kinderen. Alleen is hij zo vastgelopen in zijn eigen overtuigingen, dat er een onmogelijke situatie ontstaan is. Die overtuigingen verzekeren Bart-Jan er van dat er niets deugt aan zijn ouders en zijn broer en zus. Om die reden neemt hij niets van hen aan. Het gevolg: hij gaat niet naar school, om het minste geringste ontploft hij en hij verdraagt niets van zijn ouders, broer en zus. Door mensen van buiten het gezin wordt Bart-Jan beschreven als een bijzondere, verbaal zeer begaafde, gevoelige maar lieve jongen met wie je kunt lachen. De pijn van ouders is zeer voelbaar bij de bespreking aan de regionale experttafel.
Het is lastig om een goed advies te formuleren. Ouders hebben alles in huis om zelf voor Bart-Jan te zorgen. Bart-Jan heeft ook niet zulke specialistische zorg nodig dat hij ergens anders moet wonen. Alleen zijn de relaties zo op scherp gesteld dat alle gezinsleden er ernstig onder lijden. En Bart-Jan komt niet meer tot ontwikkeling omdat hij alleen maar bezig is met de strijd richting ouders. Een verblijf elders wordt dus toch geadviseerd. De zoektocht naar een andere woonplek duurt langer dan gewenst. Immers het is echt noodzakelijk dat degenen die voor Bart-Jan gaan zorgen, goed weten wat hen te doen staat. Toch wordt er een gezin gevonden dat Bart-Jan met open armen ontvangt. In de hoop dat de liefde die er in het gezin van herkomst is, weer ruimte krijgt om op te bloeien.
Rapportage Plaatsingscoördinatie Zuidwest (PCZW)
De JeugdzorgPlus is in ontwikkeling. De Plaatsingscoördinatie Zuidwest (PCZW) volgt deze ontwikkeling en ontwikkelt mee. Op basis van de persoonlijke situatie van de jeugdige bepalen zorgaanbieder, jeugdige en betrokkenen welke vrijheidsbeperkende maatregelen worden ingezet. En dit bepaalt weer welke categorie machtiging uithuisplaatsing verzocht wordt en of er dan wel of niet sprake is van een hybride verblijf. Hierin zijn meerdere opties mogelijk: van een spoedmachtiging tot een schorsing vanuit een justitiële jeugdinrichting en van een voorwaardelijke gesloten machtiging tot een reguliere machtiging.
Inzicht in deze nieuwe vormen van verblijf in de JeugdzorgPlus is essentieel en vraagt om een nieuwe manier van registeren. We hebben de “oude” manier overboord gegooid. Ons nieuwe registratiesysteem houdt rekening met alle nieuwe varianten van verblijf en bevat gegevens vanaf anderhalf jaar geleden tot nu en uiteraard de toekomst.
In de onderstaande link vindt u onze nieuwe rapportage; niet alleen in een nieuw jasje, maar met name met veel nieuwe inzichten.
De cijfers van Plaatsingscoördinatie Zuidwest (PCZW)Analyse Plaatsingscoördinatie Zuidwest (PCZW) 2024
De JZ+-aanbieders stellen als voorwaarde dat er bij de aanmelding van een kind, een verklarende analyse beschikbaar is. Hierbij wordt verwezen naar de veldnormen. De gecertificeerde instellingen/landelijk werkende instellingen verwijzen voor de verklarende analyse naar het plan van aanpak. De onduidelijkheid over wie verantwoordelijk is voor het opstellen van de verklarende analyse en wat deze inhoudt, bemoeilijkt de toeleiding van jeugdigen naar de JZ+.
Casus JeugdzorgPlus
Van mama naar oma, vervolgens weer van oma naar papa. Dit klinkt als een kleine stap maar het tegendeel is waar. Voor jou jongedame betekent dit namelijk een verhuizing naar een ander land, te weten Nederland. Het is niet duidelijk hoe goed voorbereid papa is op jouw komst en hoe goed hij dat aankan. Wel is duidelijk dat er bij hem thuis veel gevochten wordt én een hoop gedronken. De politie komt vaak langs. Grote broer woont in de buurt maar daar gaat het ook direct verkeerd, weer politie.
Je krijgt een kamer op een leefgroep, maar waarom zou je daar zijn? Niemand wil je toch!
Er komt een afspraak bij de kinderrechter. Er volgt een machtiging gesloten jeugdzorg en een plek binnen de JeugdzorgPlus. Hier is het duidelijk. Niet meer drinken, niet meer vechten, gewoon naar school en op tijd naar bed. Al snel gaat het ‘best’ goed en komt er een intensieve kamertraining in de stad.
Daar ben je nu. Je gaat naar school en je hebt een baantje. Ja werken vind je beter, zo verdien je tenminste wat!
Coördinatie JeugdzorgPlus
Wanneer is het moment waarop het verblijf van de jongere verandert van “hybride plus” in “hybride”? En wanneer is er dan sprake van “hybride min”? Hoe lang duurt het vervolgens voordat de jeugdige de locatie voor Jeugdzorg Plus kan verlaten? En is het hierbij nodig dat bij aanvang van het verblijf al duidelijk is waar de jeugdige daarna naar toe gaat? De antwoorden op deze vragen verschillen nogal eens; per jeugdige, per zorgaanbieder en per verwijzer. En onduidelijkheid is niet goed voor een zware vorm van jeugdzorg voor de meest kwetsbare jongeren.
De cijfers
Een nieuwe tafel, nieuwe rollen, nieuwe routes
Deze nieuwe vorm van werken vraagt van alle partijen iets nieuws; een nieuwe rol en andere verantwoordelijkheden. Bij de aanmelding is het van belang dat de vraaganalyse al is uitgezocht en het gezin hierin zijn eigen stem goed heeft kunnen weergeven.
Casus Midden-Holland
Simone is 13-jarig meisje, gediagnostiseerd met een laag IQ en een autisme spectrum stoornis. In haar dagelijks functioneren is ze sterk afhankelijk van haar begeleider en van de structuur die haar geboden wordt. Het kost Simone moeite om binnenkomende prikkels te verwerken en ze gaat al enkele jaren niet naar school. In het verleden heeft ze individuele behandeling en begeleiding thuis gekregen. Ook ging ze naar een zorgboerderij. Tot ieders verdriet bleven de incidenten met agressie terugkeren. Toen is de keuze gemaakt dat Simone ergens anders ging wonen.
Op de plek waar ze terecht kwam, was de begeleiding niet voldoende op haar afgestemd. Toen is ze verhuisd naar een kleinschalige woonvoorziening. Hier woont zij nu een jaar. Helaas moet ze weer verhuizen omdat de zorgaanbieder haar dienstverlening gaat beëindigen. Aan het Expertiseteam is gevraagd om mee te denken over een passende woonplek. Bij de bespreking aan de Experttafel vertellen ouders hoeveel zorgen en verdriet ze ervaren over deze situatie. Het liefst willen ze dat Simone thuis woont en dat wil Simone zelf ook. Tot ieders spijt is dit niet haalbaar. Daarom willen ze graag dat Simone dichtbij ouders blijft wonen zodat ze elkaar vaak kunnen bezoeken. De woonplekken in de omgeving zijn schaars. Er wordt onderzocht of er een woonplek voor haar gecreëerd kan worden. Door krapte in vastgoed en personeel, is ook dit ingewikkeld. Immers Simone heeft het nodig dat er de hele dag iemand dichtbij is om haar te helpen bij de situaties die ze moeilijk vindt.
Uiteindelijk wordt een zorgaanbieder gevonden die een eigen plan voor Simone wil maken. Men wil haar leren kennen door bij haar op bezoek te gaan. Vervolgens wordt er een eigen ruimte gecreëerd waar Simone rustig kan wonen. Met de huidige begeleider worden afspraken gemaakt voor een geleidelijke overstap en overdracht van de ene naar de andere zorgaanbieder. In de komende maanden mag ze al af en toe gaan kijken bij haar nieuwe woonplek. Precies dat wat Simone nodig heeft. We hopen op een fijne overstap voor Simone.
Ontwikkelingen Haaglanden Zorglogistiek
Om toch tot een passend aanbod te komen, is samenwerking tussen de verschillende zorgaanbieders noodzakelijk.
Casus Haaglanden
Helaas kun je niet kiezen waar je geboren wordt. En dan kan het zomaar gebeuren dat je echt grote pech hebt. Een slechte start van jongs af aan kan ingrijpende gevolgen hebben voor later. En zo kan het zijn dat alle pech aan de start, doorsijpelt naar je tienerjaren. Thuis wonen mag je niet, dat willen je ouders niet. En als dan het uitgestippelde plan voor een trainingshuis je ook nog eens wordt ontnomen (want je bent hier nog niet aan toe), is het niet gek te bedenken dat iedereen maar even lekker in de … kan zakken. Meerdere maanden ben je vermist, met gelukkig wel zo nu en dan een teken van leven. Het is duidelijk dat je je niet in de juiste kringen begeeft en na een tijdje is de ‘lol’ van het zwervend bestaan er ook wel vanaf. Je kiest ervoor om weer in beeld te komen, contact aan te gaan met een coach en opnieuw een plan voor de toekomst te maken. Stap 1: een dak boven je hoofd. Het is leuren om een crisisbed, want ja, je bent zo lang uit beeld geweest… Wat is je gemoedstoestand? Hoe zelfstandig ben je? Ben je wel in staat om te werken aan jezelf?! En zo begint het cirkeltje opnieuw….
Kleinschaligheid
Inmiddels komen kleinschalige woonvoorzieningen van de grond. Ook zijn diverse zorgaanbieders in de regio hard bezig om bestaande groepen te verkleinen tot woningen waar maximaal zes jongeren verblijven. Een mooie ontwikkeling die vanuit het Expertiseteam Complexe Zorg wordt aangemoedigd. Een kleine kritische noot hierbij is wel dat de capaciteit van beschikbare plekken hierdoor afneemt. Tegelijkertijd neemt ook het aantal plekken in de JeugdzorgPlus af in het kader van de afbouw. Het gevolg hiervan is dat er een groter beroep gedaan wordt op intensieve ambulante zorg. Hiervoor bestaan vaak wachtlijsten en ook hiervoor moet dan worden uitgeweken naar alternatieven. Het nieuw gestarte Forensisch Specialistisch Team van De Waag is wat dit betreft een welkom nieuw zorgaanbod.